در این روز که مصادف با روز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) است و به نام “روز دختر” نامگذاری شده در بین شیعیان جهان جایگاه ویژه‌ای دارد و خانواده‌هایی که دارای فرزند دختر هستند به بهانه این روز برای دختران خود هدیه می‌گیرند و بیش از پیش آنها را مورد محبت خود قرار می‌دهند.

حضرت معصومه (س) در روز اول ذی‌القعده سال ۱۷۳ هجری در شهر مدینه چشم به جهان گشودند. این بانوی بزرگوار از همان آغاز در محیطی پرورش یافتند که پدر، مادر و فرزندان، همه به فضائل اخلاقی آراسته بودند. روایت است که برادر بزرگوار حضرت معصومه (س)، حضرت امام رضا (علیه السلام) ایشان را معصومه صدا می‌کردند و جدشان امام صادق (علیه السلام) قبل از تولد ایشان، حضرت معصومه (س) را به «کریمه اهل بیت» ملقب نمودند.

ولادت حضرت معصومه (س)

عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راستگویی و بردباری، استقامت در برابر ناملایمات، بخشندگی و پاکدامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان پاک سیرت و نیکو سرشت به شمار می‌رفت. پدران این خاندان، همه برگزیدگان و پیشوایان هدایت، گوهرهای تابناک امامت و سکان داران کشتی انسانیت بودند.

نام حضرت معصومه، فاطمه است. در کتاب‌های روایی و تاریخی نیز، از آن حضرت با عنوان فاطمه بنت موسی بن جعفر (ع) یاد شده است، امّا صدها سال است که آن حضرت با این لقب مشهور هستند، و این لقب نزد ایرانیان تبدیل به اسم برای ایشان شده است.

حضرت معصومه (س)، معصوم به معنایی که در مورد پیامبران و امامان به کار می‌رود نبوده، امّا ایشان دارای طهارت روح و کمالات معنوی بالایی بودند، به گونه‌ای که به زائرانش وعده بهشت داده شده است.

با توجه به روایاتی که در شأن و منزلت حضرت معصومه وارد شده است، می‌توان مرتبه‌ای از عصمت، نه در حد ائمه برای ایشان قائل شد. این مساله در حق چنین بانویی بعید به نظر نمی‌رسد؛ چرا که این حد از عصمت به معنای دوری از گناه در زندگی عالمان بزرگ نیز فراوان مشاهده می‌شود.

 سفر به ایران و شهادت ایشان

حضرت معصومه یک سال بعد از هجرت تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو، در سال ۲۰۱ هجری قمری، به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده‌ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می‌شد. در شهر ساوه عده‌ای از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانی مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتی بنابر نقلی حضرت (س) معصومه را نیز مسموم کردند.

به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شدند و چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود، قصد شهر قم را نمود. حدوداً در روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند و در محلی که امروز «میدان میر» نامیده می‌شود در منزل «موسی بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد و پس از ۱۷ روز زندگی در این شهر رحلت کردند.

مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش این بانوی بزرگ اسلام را به سوی محلی به نام «باغ بابلان» که قبرستان خانوادگی «اشعریون» بود، تشییع کردند. پس از سال‌ها حضرت زینب (س) دختر امام جواد (ع) اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد و بدین سان تربت پاک آن بانوی بزرگوار اسلام، قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهل بیت (ع) و دارالشفای دل‌سوختگان عاشق ولایت و امامت شد.

او بنت رسول‌الله و بنت ولی‌الله و دخت ولی‌الله و عمه ولی‌الله است و این امر خود سرچشمه سایر فضایل و کمالات معنوی و روحانی آن بزرگوار است. عالمه و محدثه اهل بیت (ع) یکی از والاترین عناوینی است که نشان دهنده بلندی مرتبه علم و آشنایی کریمه اهل بیت (ع) با معارف بلند اسلام و مکتب حیات‌بخش تشیع است و به آن استناد می‌کنند، چرا که آن حضرت جز از افراد مورد وثوق و اطمینان حدیث نقل نمی‌کند.

او معصومه است و فاطمه معصومه که خود پرورش یافته مکتب ائمه طاهرین (ع) و یادگار صاحبان آیه تطهیر است، نمونه عالی از طهارت و پاکی است، به حدی که خاص و عام او را به‌عنوان معصومه لقب داده‌اند، چنانچه حضرت رضا (ع) فرمود: «من زار المعصومه بقم کمی زارانی: کسی که فاطمه معصومه را در قم زیارت کند، مثل آن است که مرا زیارت کرده باشد.

از جمله کسانی که به شفیعه بودنش در روایات و آثار دینی تصریح شده است، فاطمه معصومه است، امام صادق (ع) می فرماید: به شفاعت او همه شیعیانم، وارد بهشت خواهند شد.امام رضا (ع) فرمودند: کسی که فاطمه معصومه را زیارت کند، در حالی که معرفت به حق او داشته باشد، پاداش او بهشت است و امام جواد (ع) فرمود: کسی که قبر عمه ام را در قم زیارت کند، سزاوار بهشت است.

 ویژگی های حضرت معصومه (س)

حضرت معصومه (س) ویژگی‌های منحصربه فردی دارد که هیچیک از امام زادگان ندارند؛ حرم آن حضرت و قبر نورانی‌اش برکات بزرگی دارد که در کمتر نقطه‌ای از زمین می‌توان یافت؛ بی مبالغه است که گفته شود یکی از مقدس‌ترین اماکن روی زمین و معادل دیگر اماکن مقدس دنیاست.

در میان امامزادگان ایران و شهر قم و فرزندان حضرت امام موسی (علیه‌السلام) که نورافشانی می‌کنند، ماه تابانی که همه آن‌ها را تحت‌الشعاع انوار درخشان خود قرار داده، تربت پاک شفیعه محشر، کریمه اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه و آله دخت گرامی موسی بن جعفر، حضرت معصومه سلام‌الله علیها است.

حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله علیها از جهت شخصیت فردی و کمالات روحی در بین فرزندان موسی بن جعفر سلام‌الله علیها بعد از برادرش، علی بن موسی‌الرضا علیه السّلام در والاترین رتبه جای دارد. این در حالی است که شیخ مفید و دیگران فرزندان دختر امام کاظم علیه السّلام حداقل هجده تن بوده‌اند و فاطمه در بین این‌همه بانوی مکرمه سرآمد بوده است.

حاج شیخ عباس قمی درباره دختران موسی بن جعفر می‌نویسد: ” برحسب آنچه به ما رسیده، افضل آن‌ها سیده جلیله معظمه، فاطمه بنت امام موسی علیه السّلام معروف به حضرت معصومه است”.

اما شیخ محمدتقی تستری در ” قاموسی الرجال ” فضیلت وی را نه تنها در بین دختران، بلکه پسران حضرت غیر از امام رضا علیه السّلام بی‌نظیر می‌داند و می‌نویسد: ” در میان فرزندان امام کاظم علیه السّلام با آن همه کثرتشان، بعد از امام رضا علیه السّلام کسی مثل حضرت معصومه سلام‌الله علیها نیست.

بدون شک این نحوه اظهارنظرها و نگرش به شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر علیه السّلام بر برداشت‌هایی استوار است که از متن روایات وارده از ائمه به دست آمده است. روایاتی که مقام‌هایی را برای فاطمه معصومه سلام‌الله علیها برشمرده‌اند مقامی که نظیر آن را برای دیگر برادران و خواهران وی ذکر نکرده‌اند و به این ترتیب نام فاطمه معصومه سلام‌الله علیها را در شمار زنان برتر جهان قرار داده‌اند.

کلام آخر

سالروز ولادت حضرت معصومه (س) در تقویم ملی ایران به نام روز دختر و برای ارج نهادن به این قشر عزیز جامعه نامگذاری شده است. روزی، هر چند نمادین می‌توان پای درد و دل دختران جوان نشست و به فکر راه چاره‌ای برای رفع مشکلات آنان بود. زیرا این دختران، مادران فردای این مرز و بوم هستند و باید همواره این قشر را عزیز بداریم.