تاسوعا و عاشورای حسینی

وقایع قبل از شهادت امام حسین «ع» :

     امام حسین «ع» بعداز نماز صبح، سپاه خویش راکه متشکل از 32 تن سواره و 40 تن پیاده بودند، بـه سه دسته تقسیم کرد. دسته اول را دربخش میمنه، دسته دوم را دربخش میسره و دسته اى را میان آن دو قرار داد.

اقدامات پیش از نبرد

     حضرت براى جلوگیری از نبرد و خونریزى نیروهاى دو طرف، تلاش زیادى بـه عمل آورد و از هر راه ممکن مى خواست از کشتار مسلمانان جلوگیرى نماید و خون کسى بر زمین نریزد ولى دشمن کـه مغرور از کثرت سپاه خود و قلت یاران امام «ع» بود، بـه هیچ صراطى مستقیم نبود.

      امام «ع» در روز عاشورا، تعدادی از یاران خود رابه نزد سپاه دشمن فرستاد تا با آنان گفتگو کرده و با بیان حقایق و واقعیت ها، آنان را از شرارت و جنایت منصرف کنند. آن حضرت، خود نیز بارها براى اندرز سپاه کفر پیشه دشمن، پا پیش نهاد و با بیان خطبه هایى روشن گر، آنان رابه حفظ آرامش و عدم خون ریزى دعوت کرد و از جنگ و مبارزه بازداشت.

     ولى جز تعدادى اندک کـه از خواب غفلت بیدار شده و حقیقت را دریافتند و بـه سپاه آن حضرت پیوستند، بقیه آنان در ضلالت و گمراهى خویش باقى مانده و بر آغاز جنگ اصرار مى کردند.

پشیمانى حر بن یزید

    حر کـه از فرماندهان جنگاور و دلیر عمر بن سعد بود کـه در وهله نخست، راه را بر امام حسین «ع» بست و وی را بـه اجبار و اکراه بـه کربلا رهسپار گردانید. حر وقتى بزرگوارى امام حسین «ع» و حقیقت خواهى وى را ملاحظه کرد و از سوى دیگر شاهد نیت هاى پلید عمر بن سعد و لشکریان عبیدالله بن زیاد و جنایت ها و ظلم کارى هاى آنان بود، از خواب غفلت و دنیاطلبى بیدار شد.

     او در خود احساس نگرانى و ندامت نمود ودر وى دگرگونى شگفتى بـه وجود آمد. بـه طورى کـه یک‌باره سپاه کفر پیشه عمر بن سعد را ترک و بـه سوى خیمه گاه امام حسین «ع» رهسپار شد.

هجوم فراگیر

   سپاه عبیدالله کـه از پیوستن حر و چند نفر دیگر بـه سپاه امام حسین «ع» احساس خطر و ریزش نیرو کرده و ادامه این وضعیت رابه زیان خود مى دید، فرمان حمله را صادر کرد. عمر بن سعد با رها کردن تیرى بـه سوى سپاهیان امام حسین «ع» جنگ رابه طور رسمى آغاز و سپاهیان نگون بخت خود رابه نبرد و تهاجم ترغیب و تشویق کرد.

     در اندک مدتى دو سپاه بـه یک دیگر نزدیک شده و با ابزارهاى جنگى آن روز بـه نبرد پرداختند. دراین نبرد، شگفتى تاریخ بـه وقوع پیوست و معادلات نظامى در هم ریخت، و آن، دفاع یک سپاه کمتر از صد نفر کـه برخى از آنان را نوجوانان و یا کهن سالان و سالخوردگان تشکیل مى دادند، در برابر یک سپاه چند ده هزار نفرى بود.

    هر یک از یاران امام حسین «ع» با ده ها تن از نیروهاى دشمن بـه نبرد نابرابر و تن بـه تن پرداخت. یاران امام حسین «ع» با سرافرازى، بـه شرف شهادت نایل شده و یا با ادامه دلاورى، دشمن را مستاصل و زمین گیر نمودند

     یاران امام حسین «ع» از بامداد تا عصر عاشورا نبرد را ادامه داده و تا آخرین قطره هاى خون خود از قیام امام حسین «ع» پاسدارى کردند. محدث قمى از محمد بن ابى طالب موسوى روایت کرده اسـت کـه دراین نبرد، پنجاه تن از یاران امام حسین «ع» بـه شهادت رسیدند.

نبرد تن به تن

    دشمن کـه از نبرد سراسرى و تهاجمى، نتیجه اى نگرفته بود، بتدریج بـه سوى نبرد انفرادى روى آورد. زیرا گرچه سپاه عمر بن سعد جملگى براى نبرد با امام حسین «ع» آمده بودند، ولى در بین آنان مردان زیادى بودند کـه جنگ با فرزند زاده رسول خدا «ص» را روا نداشته و بـه اکراه و اجبار در سپاه عمر بن سعد قرار گرفته و بودند.

     بدین جهت در کار نبرد عمومى و هجوم سراسرى تعلل نمى ورزیدند و عمر بن سعد را در رسیدن بـه مقاصد پلیدش ناکام گذاشته بودند. گفتنى اسـت کـه روىکرد بـه نبرد انفرادى، براى سپاه کم تعداد امام حسین «ع» نیز خوش آیند و پسندیده تر بود. زیرا دراین صورت هر یک از یاران امام «ع» مى توانست با چندین نفر از سپاه بى انگیزه دشمن نبرد کند و دشمن را در موضع انفعالى قرار دهد.

     همین امر باعث طولانى تر شدن مبارزات گردید. یاران امام حسین «ع» یکى پس از دیگرى با انگیزه ایمان و اعتقاد، ازآن حضرت اجازه رزم گرفته و وارد صحنه مى شدند و سرانجام شرافتمندانه جام شهادت را سر مى کشیدند. تعدادى از یاران امام «ع» تا پیش از ظهر عاشورا بهمین نحو بـه شهادت رسیدند.

صلاه ظهر عاشورا

     از جمله وقایع ظهر عاشورا برپایی نماز ظهر عاشوراست. بـه هنگام ظهر، یکى از یاران امام «ع» بنام ابوثمامه صیداوى، آن حضرت را متوجه وقت نماز ظهر کرد. امام حسین «ع» کـه بـه نماز اهمیت ویژه اى مى داد، دستور داد کـه جنگ را متوقف کرده و همگى بـه نماز پردازند.

    پیشنهاد امام حسین «ع» مورد موافقت دشمن قرار نگرفت و آنان هم چنان بـه نبرد خود ادامه مى دادند. امام حسین بـه ناچار، یکطرفه جنگ را متوقف کرد و با یاران اندک خود نماز ظهر رابه صورت نماز خوف «نماز ویژه زمان جنگ » بـه جاى آورد. دشمنان هیچگونه ترحمى بـه امام «ع» و نمازگزاران نکرده و با رها کردن تیر، آنان را هدف قرار مى دادند.

    برخى از مدافعان امام حسین «ع»، دشمن را از اطراف نماز گزاران پراکنده کرده و برخى دیگر خودرا سپر تیرها قرار داده و مانع رسیدن آنها بـه وجود امام حسین «ع» مى شدند.

شهادت دیگر یاران

    پس از نماز، یاران امام حسین «ع» روحیه رزمى تازه اى یافته و بـه سوى دشمن هجوم آوردند. تمام یاران امام «ع»، از جمله جوانان برومند بنى هاشم بـه جهاد و دفاع پرداخته و بـه شهادت رسیدند. نبرد هر یک از آنان، لرزه اى در ارکان سپاه کفر بـه وجود آورد و شهادت آنان تاثیر شکننده اى در وجود مبارک امام حسین «ع» پدید آورد.

     بـه طورى کـه آن حضرت هنگامى کـه تنها شد و یک تنه با دشمن نبرد مى کرد، بـه یاد یاران شهید خود مى افتاد و گاهى بـه سوى آنان نظرى مى افکند و آنان را یارى مى طلبید و مى فرمود: اى عباس، اى على اکبر، اى قاسم، اى زهیر، اى حر کجایید؟

جهاد و شهادت امام حسین «ع»

    امام حسین «ع» بعد ازآن کـه همه ی یاران خودرا از دست داد، بانوان عصمت پناه را در خیمه اى گرد آورد و آنان را تسلى و دلدارى داد و بـه صبر و شکیبایى سفارش نمود و با قلبى شکسته از آنان خداحافظى کرد. امام حسین «ع» بـه تنهایى، ساعاتى چند با دشمن مبارزه کرد.

    او بـه هر طرف حمله مى کرد گروهى رابه هلاکت مى رسانید. هرگاه براى آن حضرت فرصتى بـه دست مى آمد، بـه خیمه ها بر مى گشت و با حضور خود، کودکان و زنان بى پناه را تسلى مى داد و بار دیگر با آنان خداحافظى مى کرد.

     در یکى از خداحافظى ها، فرزند شیرخوار خودرا جهت سیراب کردنش بـه سوى دشمن آورد و از آنها تقاضاى آب براى فرزند شیرخوار خود کرد، ولى سپاه سنگ دل عمر بن سعد بـه فرزند شش ماهه او رحم نکرد و با هدف تیر قرار دادنش، وى را در آغوش پدر غرقه بـه خون کرد.

     امام حسین «ع» بدن خونبار على اصغر «ع» رابه خیمه برگرداند و بار دیگر بـه مبارزه پرداخت. آن حضرت، زخم هاى فراوانى را در میدان مبارزه متحمل شد، تا آن کـه بر اثر کثرت جراحات بـه زمین افتاد. در آن حال نیز دشمنان رهایش نکرده و با ابزارهاى گوناگون، از جمله تیر، نیزه، شمشیر و سنگ بر بدنش ضرباتى وارد آوردند.

    سرانجام، آن حضرت تاب و توان از کف داد و بر خاک گرم کربلا بر زمین افتاد و آماده مهمانى خدا گردید. شمر بن ذى الجوشن، با قساوت تمام بـه سوى بدن خونین آن حضرت رفت، در حالى کـه رمقى در بدن شریفش بود، سر مبارکش را از قفا جدا کرد و سر بریده رابه خولى اصبحى تحویل داد تا بـه نزد عمر بن سعد منتقل کند.

وقایع پس از شهادت امام حسین «ع»

     دشمنان اهل بیت پس از شهادت جان سوز امام حسین «ع» و یارانش، دست از جنایات خویش برنداشتند، بلکه دراین روز غم آلود جنایت هاى دیگرى مرتکب شدند کـه بـه اختصار بیان مى کنیم:

تاراج خیمه ها

    سپاه دشمن، بـه ویژه دسته نابکار شمر، پس از شهادت امام حسین «ع» بـه خیمه هاى آن حضرت یورش برده و خیمه ها را تاراج کردند. آنان، حتى حریم اهل بیت «ع» را مراعات نکردند و زیور و لباس هاى زنان را از آنها ستاندند.

آتش زدن خیمه ها

     دشمنان پس از غارت، خیمه ها رابه آتش کشیدند. دراین هنگام، کودکان و زنان بى سرپرست، از خیمه ها بیرون آمده و بـه بیابان هاى اطراف گریختند.

تاختن اسب بر پیکر شهدا

     عمر بن سعد خطاب بـه سپاه خود گفت: چـه کسانى آمادگى تاختن اسب بر کشتگان را دارند؟ ده نفر از آنان اعلام آمادگى کردند و پس از نعل بندى اسبان خویش بر پیکر شهیدان کربلا، از جمله اباعبدالله الحسین «ع» اسب تاختند و پیکرهاى پر از جراحت و بى سر شهیدان را در هم شکستند.

فرستادن سر مقدس امام حسین «ع» به کوفه

     عمرسعد دربعد از ظهر عاشورا براى خوش خدمتى بیشتر و اعلام وفادارى بـه عبیدالله بن زیاد و خاندان بنى امیه دستور داد سر بریده امام حسین «ع» رابا شتاب بـه کوفه ببرند و عبیدالله بن زیاد را از پایان یافتن غائله کربلا با خبر گردانند.