جهاد سازندگی

27 خرداد ؛ سالروز تشکیل جهاد سازندگی

 مقدمه

جهاد سازندگی نهادی است كه نطفه آن درانقلاب بسته شد ، در بستر انقلاب رشد كرد و همراه با نهال نوخاسته انقلاب به ثمر رسید. حدیث جهاد، حدیث انقلاب است و كارنامه سراسر جهاد و شهادت آن، نشان از تلاش و سخت كوشی جهاد گران دارد.

دست پرتوان جهادگران ، بذر انقلاب را در دل محرومترین و مستضعف ترین قشر جامعه ، یعنی روستاییان ، كاشت و تیرآنان قلب بزرگترین دشمنان را نشانه گرفت. جهاد گران گمنام و بی نشان در عرصه های تولید و نبرد تلاش كردند و شجاعانه در سخت ترین شرایط، بزرگترین موانع را از سر راه انقلاب اسلامی برداشتند. آنان مخلصانه و  با تمام وجود در جبهه های حق علیه باطل به یاری رزمندگان اسلام پرداختند و ” سنگرسازان بی سنگر”  لقب گرفتند.

دلایل تاسیس جهاد سازندگی
پس از پيروزي انقلاب اسلامي با توجه به ضرورت انجام اقدامات وسيع و سريع در راستاي محروميت زدائي و افزايش توليدات كشاورزي و توسعه و عمران روستاها با وجود ارگان هاي رسمي دولتي ، جهاد سازندگي در 27 خرداد ماه 1358 با فرمان رهبر كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) به منظور فراهم آوردن نهضتي همه جانبه براي مبارزه با فقر و محروميت بجا مانده از رژيم گذشته و توسعه و عمران روستائي به وجود آمد.

تاریخچه
ایده ابتدایی تشکیل نهادی دانشجویی برای اداره مناطق بحرانی محروم و دورافتاده از جمله کردستان، سیستان و بلوچستان، گنبد و ترکمن صحرا، مسجد سلیمان و خوزستان و چهارمحال و بختیاری و هدایت امور سیاسی و فرهنگی و فعالیت‌های انقلابی و مردمی این مناطق با استفاده از امکانات ارتش در جلسه جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های پلی تکنیک، صنعتی آریامهر، دانشگاه تهران، دانشگاه ملی و دانشگاه علم و صنعت ایران با امام خمینی مطرح شد و ایشان علیرغم میل دانشجویان، آنها را به نخست وزیر وقت مهدی بازرگان ارجاع دادند.

در جلسه ای که با حضور این دانشجویان بهمراه بعضی اساتید دانشگاه، با نخست وزیر برگزار شد، اولین نماینده این گروه دانشجویی محمدتقی امانپور انتخاب گردید که رابط این گروه دانشجویی با نخست وزیری بود. بنا بر خاطرات این دانشجویان، مهندس بازرگان ابتدائا با هرگونه همکاری و مشارکت دانشجویان در حل بحرانهای کشور مخالفت کردند اما با اصرار و استدلالهای دانشجویان بالاخره رضایت دادند که آنان در مناطق بحرانزده ی مرزی (و نه در تهران!) فعال شوند.

وزارتخانه جهاد سازندگی
نهضت جهاد سازندگی در روز سه‌شنبه ۷ آذر ۱۳۶۲ طی طرحی در سه فصل شامل: اهداف، وظایف و مقررات عمومی در ۱۱ ماده و ۵ تبصره با تایید مجلس شورای اسلامی به وزارتخانه جهاد سازندگی تبدیل شد. این طرح ۱۰ روز بعد به تأیید شورای نگهبان رسید. وزارت جهاد سازندگی به کمیته‌های مختلف با شرح وضایف مختلف تقسیم شد که مهمترین آنها عبارتند از:
– کمیته فرهنگی
– کمیته عمران و فنی
– کمیته کشاورزی
– کمیته بهداشت و درمان
– کمیته پشتیبانی مناطق جنگی
– کمیته صنایع

وزارتخانه جهاد کشاورزی
به منظور رفع نابسامانی‌ها و نارسایی‌ها در بخش کشاورزی براساس قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جهت اصلاح نظام اداری، کاهش تصدی‌های غیر ضروری، ارتقای بهره‌وری و کارایی نیروی انسانی و مدیریت دستگاههای اجرایی، حذف موازی کاری‌ها و تجمع امور کشاورزی، دام، توسعه و عمران روستایی لایحه ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه شد و در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۷۹ با قید یک فوریت به مجلس شورای اسلامی رفت. این لایجه در تاریخ ۶ دی ۱۳۷۹ به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید و در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۷۹ توسط شورای نگهبان تایید شد.

هدف غایی جهاد سازندگی، تحول فرهنگی و انسانی جامعه روستایی است

 جهاد سازندگی و جنگ
جهادسازندگی در جنگ نقش بزرگی را ایفا کرد و بگفته فرماندهان جنگ یکی از دلایل عدم شکست ایران در جنگ حضور این نهاد انقلابی در جنگ بود. جهاد در جنگ حضور مهندسی داشت و با ساخت پل، سنگر، خاکریز و جاده در مناطق مختلف باعث پیشرفت سربازان در جنگ می‌شد که در این زمینه می‌توان به احداث پل بعثت بر رودخانه اروند اشاره کرد. جهاد در جنگ یک قرارگاه مرکزی و ۵ قرارگاه محور عملیاتی شامل قرارگاه کربلا، نوح، نجف، حمزه سیدالشهدا، رمضان داشت همچنین از ۶ تیپ مهندسی سه گردانه در مناطق جنگی مانند تیپهای مهندسی استان فارس، اصفهان، کرمان و سمنان تشکیل می‌شد ضمن اینکه ۴۵ گردان مستقل نیز از استانهای مختلف فعالیت مهندسی داشتند. از جهادگران در جنگ ۱،۱۰۰ نفر شهید، ۲۲،۰۰۰ نفر جانباز و بیش از ۸۰۰ نفر اسیر شدند.

فعالیت‌های مهم جهاد سازندگی در جنگ
* عملیات خیبر
– پل ۱۴ کیلومتری خیبر بدون پایه بر روی آب از سه راه فتح تا جزیره شمالی
– احداث جاده بزرگ سیدالشهدا (ع) که نیروها توانستند بخشی از رودخانه هورالعظیم را پر کنند تا رزمندگان با اطمینان خاطر بیشتری جزایر را در اختیار داشته باشند.
-پل بعثت بر رودخانه اروند با ۶ هزار لوله ۵۶ اینچ

 ویژگی های جهاد سازندگی
جهاد سازندگی یك نهاد مردمی و انقلابی با ویژگی های زیر است :
1- حضور در فعالیتهای اضطراری و قدرت جابه جایی با توجه به روحیه همكاری فی مابین بخش ها و مناطق، در جهت نیل به اهداف كلی جهاد.

2- توانایی پذیرش مأموریت بر مبنای ضرورت ها و نیازهای انقلاب اسلامی.
3- سادگی و بی آلایشی و پرهیز از تشریفات غیر ضروری .
4- ایجاد فضای مناسب جهت رشد و ارتقاء نیروها، در ابعاد فرهنگی و تخصصی.
5- خدمت به محرومان و روستاییان با اولویت دادن به مناطق دور دست و مستعد.
6- هدف غایی جهاد، تحول فرهنگی و انسانی جامعه روستایی است.
7- حساسیت به مسائل شرعی و حفظ شعائر و ظواهر اسلامی در سازمان و محیط جهاد.
8- مردمی بودن و تأكید بر مشاركت مردم در اجرای طرح ها و پروژه ها.
9- التزام عملی به ولایت فقیه.
10- گرایش به عدم تمركز مدیریت و نظام اجرایی.

اهداف جهاد سازندگی
عمده‌ترین اهدافی که جهاد سازندگی عبارتند از:
– رفع محرومیت از روستاهایی که از ساده‌ترین امکانات رفاهی نیز محروم بودند.
-حرکت به سوی استقلال و خودکفائی کشور با تلاش در جهت بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی روستاها و مناطق عشایری از طریق توسعه کشاورزی، دامداری، صنایع روستائی و…
– ایجاد زمینه لازم جهت رشد شخصیت والای انسانی روستائیان از طریق مشارکت و نظارت آنان در فعالیتهای روستائی
– بسیج اقشار مختلف مردم جهت سازندگی روستاها و فراهم کردن امکان تلاش برای رشد و تکامل آنها.
که به علت ابعاد گستردة ویرانی‌ها و محرومیت‌های به جا مانده از رژیم پهلوی، جهاد سازندگی اولویت در امر سازندگی را به روستاهای دورافتاده و محروم اختصاص داد.